جوان آنلاین: ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین اعتراف کرد که اگر متحدان غربی کمک به کییف را متوقف کنند، ارتش اوکراین مجبور میشود عقبنشینی کند. زلنسکی در نشستی با نمایندگان رسانههای خارجی گفت: در حال حاضر من روی کمک گرفتن از غرب متمرکز هستم. تمرکز آنها به دلیل وضعیت خاورمیانه در حال تغییر است، بدون حمایت کشورهای غربی ما عقبنشینی خواهیم کرد.
زلنسکی که از زمان تهاجم نظامی روسیه به کشورش در فوریه ۲۰۲۲ از کمک نظامی تمامعیار غرب برخوردار بوده، پیروزی در میدان نبرد را بدون تعیین بازه زمانی مشخص، به ادامه حمایت نظامی ناتو گره زده است. کییف بارها تأکید کرده است کمک متحدان غربی که از آغاز جنگ روسیه و اوکراین به طور مکرر تحویل تسلیحات به اوکراین را افزایش دادهاند، نقش تعیینکنندهای برای ارتش این کشور ایفا میکند. در عین حال، مقامات اوکراین بر تحویل مقادیر بیشتر و انواع مدرنتر تجهیزات و مهمات اصرار دارند، در حالی که پس از وقوع عملیات طوفانالاقصی و جنگ غزه، زلنسکی بارها ابراز نگرانی کرده است که به رغم وعدههای متحدان، حمایت غرب از کییف کاهش یابد. وی اعلام کرده است از زمان آغاز عملیات نظامی اسرائیل علیه حماس، گلولههای توپخانه کمتری دریافت کرده است.
اذعان رئیسجمهور اوکراین به نقش حیاتی کمکهای غرب و در رأس آنها امریکا در تداوم جنگ اوکراین با روسیه و مجبورشدن کییف به عقبنشینی از جبهههای جنگ در صورت قطع این کمکها نشان میدهد غربیها تا چه حد در تداوم جنگ خونین اوکراین که اکنون در بیست و دومین ماه خود است، نقش اساسی ایفا کردهاند. امریکا به عنوان سرمدار بلوک غرب و ناتو، حداکثر تلاش خود را برای تداوم گسترش دامنه جنگ اوکراین با هدف تضعیف هر چه بیشتر روسیه و واردآوردن تلفات انسانی و تجهیزاتی به روسها انجام داده است. مقامات ارشد امریکایی و ناتو بر این گمان هستند که پیروزی روسیه در جنگ اوکراین آن هم در مجاورت ناتو به معنای بیاعتباری این سازمان نظامی و گسترش هر چه بیشتر نفوذ و قدرت منطقهای و بینالمللی روسیه خواهد شد و معادلات امنیتی و نظامی و سیاسی را در اروپا به ضرر غرب تغییر خواهد داد.
تحولات ژئوپلتیک
به نظر میرسد مسئله جنگ طولانی روسیه و اوکراین اکنون با توجه به تحولات اساسی دیگری مانند جنگ حماس و رژیمصهیونیستی و التهاب شدید در غرب آسیا از یک سو و فقدان منابع نظامی در کشورهای حامی کییف از سوی دیگر، عملاً از اولویت کشورهای اروپایی و تا حدی امریکا خارج شده است. این مسئله انتقاد شدید مقامات اوکراینی را به دنبال داشته است. آنها به خوبی میدانند بدون تداوم حمایتهای همهجانبه و گسترده غرب قادر به پایداری حتی کوتاهمدت در مقابل روسیه نیستند. در این زمینه «سرگئی مارچنکو» وزیر دارایی اوکراین گفت: شرکای غربی اوکراین در حال حاضر تمرکز خود را روی مسائل داخلی کشور خودشان و همچنین خاورمیانه گذاشتهاند، از همین رو تأمین مالی کییف سخت شده است. این مقام اوکراینی درگیری میان حماس و رژیمصهیونیستی را از جمله عواملی دانست که در حال حاضر حواس شرکای غربی را منحرف کرده است. مارچنکو همچنین به انتخابات سال آینده در امریکا و کشورهای اروپایی به عنوان عامل دیگری اشاره و تأکید کرد: تغییرات ژئوپلتیکی و تحولات سیاسی داخلی در کشورهای مختلف باعث میشود دولتهای متحد بر حمایت از اوکراین تمرکز نکنند. کییف در حال حاضر به حمایتهای مالی غرب برای تأمین بخش زیادی از ۴۳میلیارد دلار بودجه مورد نیاز خود در سال۲۰۲۴ متکی است.
مخالفت جمهوریخواهان
در حالی که دولت بایدن اصرار دارد کمکهای اقتصادی و نظامی امریکا به کییف باید تا هر زمان که لازم باشد، ادامه یابد و بسته مالی ۱۰۶ میلیارد دلاری را که از جمله شامل کمک ۷/۶۱ میلیارد دلاری به اوکراین میشود، به کنگره ارائه داده است، اما مخالفت فزاینده جمهوریخواهان در کنگره، سرنوشت این کمکها را در هالهای از ابهام فرو برده و تداوم کمکهای نظامی به کییف را به تصمیم کنگره پیوند زده است. دولت بایدن اکنون بیش از پیش نگران این امر است که با توجه به مخالفت کلی جمهوریخواهان با کمکهای گسترده کنونی به اوکراین و درخواست مشروط و محدودشدن این کمکها، عدمتصویب بسته مالی کلی مدنظر وی در کنگره، باعث اختلال در استراتژی واشینگتن در قبال جنگ اوکراین و بیانگیزهشدن اوکراینیها در جنگ علیه روسیه شود. در واقع تمرکز امریکا بر مسئله جنگ در غزه و سفرهای متعدد مقامات ارشد دولت بایدن موجب شده است در عمل مسئله اوکراین کمرنگ شود و تلاشها برای تداوم کمک به کییف عقیم بماند. این مسئلهای است که موجب انتقاد و هشدار مقامات اوکراینی شده است. زلنسکی در هفتههای اخیر با هشدار درباره فرسایشیشدن جنگ در اوکراین درباره حمایت متحدان غربی اوکراین از کییف، ابراز ناامیدی کرده است.
معضل جایگزینی اروپا
با بالا گرفتن مخالفت جمهوریخواهان با ادامه کمک ایالاتمتحده به اوکراین در جنگ با روسیه، گمانهزنیها در زمینه قطع حمایتهای نظامی واشینگتن از کییف تقویت شده است. چنین رویکردی، اتحادیه اروپا را با چالشی جدی روبهرو خواهد کرد. انتظار میرود با کاهش کمکهای نظامی امریکا به اوکراین بار این امر بر دوش اروپاییها بیفتد. هر چند اروپا حداقل در حرف، خود را به حمایت تمامعیار از اوکراین متعهد کرده است، اما توانایی قاره سبز برای افزایش حمایت نظامی از اوکراین در برابر روسیه به شدت محدود است و به باور برخی تحلیلگران، این وحدت میتواند در غیبت امریکا درهم شکند. دادههای اتحادیه اروپا نشان میدهد کشورهای عضو این اتحادیه از زمان آغاز جنگ اوکراین، متعهد به تخصیص حدود ۸۰میلیارد دلار برای کمکهای اقتصادی و نظامی به اوکراین شدهاند. این در حالی است که ایالات متحده به تنهایی حدود ۷۴میلیارد دلار به این امر تخصیص داده است. نکته شاخص دیگر، ظهور تدریجی قطب مخالف ادامه حمایت از اوکراین در میان اعضای اتحادیه اروپاست. گذشته از شدت گرفتن اختلافات در داخل اتحادیه اروپا درباره تداوم کمکهای نظامی به اوکراین، اما مسئله مهمتر این است که اساساً کشورهای اروپایی با محدویتهای ساختاری در زمینه تدارک نیازمندیهای نظامی و تسلیحاتی اوکراین مواجه هستند، حتی اگر مخالفت افکار عمومی در اروپا با روند کنونی کمکهای نظامی به اوکراین هم نادیده گرفته شود، مهمترین محدودیت قاره سبز در پر کردن خلأ احتمالی ایالاتمتحده در ادامه حمایت از اوکراین، ضعف صنایع دفاعی آن است که در حال حاضر فقط میتوانند ۵ تا ۱۰درصد مهمات توپخانه را که اوکراین نیاز دارد، تولید کنند. به گفته برخی تحلیلگران، اروپا حتی در دو تا سه سال آینده هم نخواهد توانست از عهده تولید مهمات ضروری برای اوکراین برآید. اروپاییها در دوره پساجنگ سرد تا حد زیادی از بودجه نظامی خود کاستهاند و همین مسئله موجب شده است ظرفیت تولید مهمات نظامی تا حد زیادی کاهش یابد. در عین حال تولید تسلیحات نظامی به دلیل بودجه اندک دولتهای اروپایی در این حوزه تا حد چشمگیری کاهش یافته است. لارنس نورمن، کارشناس سیاسی میگوید: هرچند اتحادیه اروپا به تازگی خود را به «حمایت پایدار» از اوکراین ملزم کرده است، اما زرادخانه تسلیحاتیاش نمیتواند جای خالی ایالاتمتحده را پر کند.
این در حالی است که حتی شرکای غربی اوکراین نیز به این جمعبندی رسیدهاند که پیروزی اوکراین در مقابل روسیه در جنگ خونین کنونی بسیار بعید به نظر میرسد. ژنرال مارک میلی، رئیس وقت ستاد مشترک نیروهای مسلح امریکا در اواسط سپتامبر ۲۰۲۳ تأکید کرد که پیروزی اوکراین در جنگ با روسیه «بسیار سخت و هدف بزرگی» است و به «زمان زیادی» نیاز دارد.